Knotbomen zijn van onschatbare waarde. Ze zorgen voor natuurlijke drainage en versterken de oevers langs de waterlopen. Ze bieden voeding en schuilplaats voor insecten, zoogdieren en vogels. En ze staan ook nog eens beeldig in ons landschap. Daarom zet het Regionaal Landschap sterk in op het beheer, het behoud en de aanplant van knotbomen. Zo is er een groep van vrijwillige knotters die, in ruil voor het brandhout, gratis bomen knotten bij mensen die daar zelf geen tijd of mogelijkheden toe hebben. En via de campagne 'Bewilg het landschap' delen we jaarlijks gratis wilgenpoten uit aan geïnteresseerden die knotbomen willen aanplanten in hun weide of landschapstuin.
Een knotboom is geen soort op zich, maar het resultaat van een snoeiwijze: het knotten. Wilg en populier zijn courante boomsoorten die in onze regio geknot worden. Maar ook els, es, haagbeuk, veldesdoorn en eik tref je hier in knotvorm aan.
Doorheen de eeuwen vervulden knotbomen belangrijke functies: geriefhout, perceelsafbakening, drainage, brandhout... Vooral dat laatste maakt knotbomen nog steeds geliefd bij de mens. Maar ook insecten, vogels en zoogdieren waarderen de knotboom omwille van zijn voedsel, nest- en schuilgelegenheid...
Van wilgen en populieren kan je simpelweg een tak in de grond steken en deze zal spontaan wortelen en uitgroeien tot een boom. Voor andere boomsoorten werkt het eenvoudige ‘tak-in-de-grondprincipe’ niet en moet je starten van een jong boompje met een wortelkluit.
In de eerste jaren na de aanplant maak je door gerichte snoei van de boom een knotboom. Daarna volgt regelmatig onderhoud (afhankelijk van de boomsoort om de 3 à 12 jaar) door 's winters de takken af te zagen tot tegen de knot. Dit doe je best volgens de regels van de kunst om snoeiwonden met infecties tot gevolg te vermijden.
Meer info over de aanplant, de vorming en het onderhoud van een knotboom lees je in dit artikel en de praktische gids 'Knotbomen - knoestige knapen' (zie knop onder).
